برای اگاهی از حکومت خاندان علم بر قاینات کلیک کنید روی
بر منطقه قائنات و سیستان و بلوچستان
تا فوت امیر محمد ابراهیم خان شوکت الملک (1323 شمسى( 7 نسل از قبیله عرب خزیمه بر منطقه قاینات حکومت کردند.
امیر اسماعیل خان، فرد اوّل این قبیله به دستور نادرشاه افشار در سال 1144 ه ق حاکم قاینات شد. افراد این قبیله در دوران حکومت خود نه تنها در گیرودار جنگ با مهاجمین افغانى بودند بلکه سعى در توسعه حوزه حکومت و درعین حال به چنگ آوردن امارت منطقه از یکدیگر داشتند.
در زمان سلطنت ناصرالدین شاه ، امیر علمخان ) حشمت الملک ( در واقع نسل ششم این قبیله با مقهور کردن مهاجمین افغانى، بلوچى و ترکمان در سیستان، این منطقه را بر مناطق تحت نفوذ خود مىافزاید (1211 شمسى(. این امر موجب اعتبار این قبیله و مرکزیت بیرجند مىشود )لمبتون صص 265-266) و حکومت خزیمه مستقل از حاکم کل خراسان عمل مىکند )دیکسن ص15).
امیر علمخان در سال 1270 شمسى فوت کرده و بر حسب درخواست والى خراسان از ناصرالدین شاه امارت سیستان و طبس به فرزند ارشد امیر علمخان )امیر على اکبرخان حشمت الملک ( وامارت خراسان به فرزند دیگرش )امیر اسماعیل خان شوکت الملک( واگذار مىشود. چندى نمىگذرد که امیراسماعیل خان فوت مىکند و امیر على اکبر خان از کارکناره مىگیرد و فرزندش امیر معصوم خان خزیمه )حسامالدوله( را به جانشینى خود برمىگزیند. امیر محمد ابراهیم خان راهى تهران شد وبا اهداء هدایائى از طریق اتابکاعظم )عینالدوله( به مظفرالدینشاه، امارت قاینات ویا درواقع قهستان را به دست آورد و چندى نگذشت که حکومت سیستان را نیز از دست برادرزادهاش خارج کردو بدین ترتیب این امر موجب کدورت برادرزادهاش )حسامالدوله ( شد.
در زمان محمد على شاه مجدداً امیرمعصوم خان امارت قائنات را به دست آورد. این امر برمحمد ابراهیم خان سنگین آمد و بر حسب توصیه علما منجربه مسافرت وى به عتبات عالیات گردید. لیکن در بازگشت باز با وساطت دوستان امارت قاینات و سیستان را به دست آورد. این امر موجب اختلاف شدید بین حسامالدوله و شوکت الملک گردید که با وساطت علما و مردم تا حدودى ظاهراً تسکین یافت.
رضا شاه که کوشش مىکرد حکومتهاى ملوک الطوایفى را از ایران بر چیند ، درسال 1313 براى بازدید از منطقه قاینات به قاین مىرودوبه خانه امیر محمد ابراهیم شوکت الملک دوم ) پدر اسدالله علم ( وارد مىشود . شاه با توجه به جاه وجلال دربار شوکت الملک و در عین حال فقر وفاقه و وضعیت رقتبار مردم از وى مىپرسد " این همه چیز را از کجا آوردهاى " ، شوکت الملک جواب مىدهد اینها از دولتى سراعلیحضرت همایونى مىباشد. رضا شاه در بازگشت او را با خود به تهران مىبرد وبه او اجازه مراجعت به قاین نمىدهد. شوکت الملک از سال 1313 تا 1316 در تهران خانهنشین مىشود.
|