قلعه دختر دهشک
قلعه از مهم ترین قلاع دختر جنوب خراسان است. موقعیت آن در 65کیلومتری شمال غرب قاین و 6کیلومتری شمال شهرک دهشک بر فراز کوهی به ارتفاع 2000متر و مشرف بر دشت خضری می باشد. این قلعه بر مسیر راه ارتباطی فردوس به خضری اشراف داشته و کاروانیان از مسافت دور نظاره گر آن بوده اند . دستیابی به قلعه بسیار مشکل است وموقعیت تدافعی آن بسیار خوب و برج و باروی آن مستحکم است. احداث چنین قلعه ای در ارتفاع صعب العبور کوه کاری خارق العاده می باشد.معماری قلعه پررمز و راز بوده و با تمام قلاع متفاوت است. عمده مصالح ساختمانی قلعه سنگ لاشه و ملات ساروج است . تعداد 9اتاق سردابه ای شکل در اطراف قلعه قابل تشخیص است این اتاقها به روش قالب گیری از روشهای متداول دوره ساسانی است. از ویژگیهای خاص این قلعه توجه بیش از حد به مسئله آب است زیرا بزرگترین و پر حجم ترین حوض انبارها در این قلعه ایجاد شده آب انبارهای این قلعه بیشتر جنبه آئیینی داشته و پرستش آب و ایزد آناهیتا انجام می شده است. نزدیکی قلعه به شهر باستانی فارس سکونت انسانهایی از شهر فارس در دوره ساسانی و صدر اسلام را در آنجا به اثبات می رساند
این دژ مستحکم و به نسبت بزرگ که بر تمام منطقه تسلط دارد در زمان شاپور اول ساسانی و به احتمال زیاد برای دیدبانی و حفاظت بوجود آمده است. قلعه دختر دارای اتاقها و راهروهای تو در تویی است که در ساختن آنها از سنگهای نتراشیده و گچ ساروج استفاده شده است. این قلعه در مقایسه با بناهای مربوط به اردشیر بابکان، از استحکام کمتری برخوردار است و سقفهای آن نیز به صورت طاقی میباشد.از ویژگیهای این قلعه داشتن مخزن آب سنگی است که در دل کوه ایجاد کردهاند و در مواقع مورد نیاز احتیاجات قلعه را بر طرف میکرده است..از دیگر مصارف این دژ نگهداری از زندانیان خطرناک و یا مکانی برای پناه آوردن پادشاه شکست خورده در جنگ بود که با وجود انبارهای غذا و منابع آبی که به رودخانه وصل بود و همچنین زمینهای کشاورزی اطراف میتوانستند مدت زیادی در مقابل محاصره و حمله دشمن دوام بیاورند.
|